نگاهی به تطور جایگاه روایات رجعت در منابع امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌‌آموخته کارشناسی ارشد شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب قم

2 استادیار شیعه‌شناسی دانشگاه ادیان و مذاهب قم

چکیده

از میان روایات رجعت آنچه بیشتر تا پیش از قرن چهارم رواج داشته و توجه محدثان را به خود جلب کرده، روایات دابّه و عصا و میسم است. تعداد این روایات اندک بوده و بیانگر شأنی از شئون امامت تلقی می‌شده است. از سده چهارم (آغاز غیبت کبری) تا سده نهم، نقل سایر روایات رجعت فزونی یافته و هرچند شمارشان بیش از گذشته است، اما روی‌هم‌رفته پرشمار نیست. این روایات، که از بازگشت پس از مرگ سخن می‌گویند، در شمار اخبار حوادث پس از ظهور امام دوازدهم جای گرفته‌اند و بابی مستقل از سایر اخبار حوادث ظهور به خود اختصاص نداده‌اند. از قرن نهم به بعد، شمار روایات رجعت فزونی جدی یافته و از سایر اخبار مربوط به حوادث پس از ظهور، ممتاز شده است، به طوری که در کتب حدیثی باب مستقلِ مفصلی یا حتی اثر مستقلی به آنها اختصاص یافته است.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

An overview to the evolution of rajah narrations' place in the sources of Imammism

نویسندگان [English]

  • Sajede Yousofi 1
  • Mohammad Javdan 2
1 Graduated in Shiite studies( responsible writer),
2 Assistant professor of university of religions and denominations
چکیده [English]

 
Between the narrations of rajah (return from theth), what has been more prevalenced until before 4th century A.H. and drawn attention of narrators are the Dabbah, Asa and maysam narrations. The number of these narrations isn't much and was considered as a representer of one of the dignities of Imamate. From the 4th A.H. century (beginning of the great occultation) until the 9th A.H. century narrating the other narrations of rajah increased and although their number is more than past but altogether they are not much. These narrations which speak of the return from death, have been categorized as the news of the events after the appearance of 12th Imam and have not an independent field in the news of his appearance. From the 9th century A. H., the number of the narrations of rajah has had a serious increase and has has been distinguished from the other news of the events after the appearance of 12th Imam, as there has been a spacious independent field or even book assigned to them among the narrational books.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rajah
  • karrah
  • evolution of rajah narrations
  • Mokhtasar Al-Basair al-drajat
ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی (1991). مناقب آل ابی طالب، تحقیق: یوسف البقاعی، بیروت: دار الأضواء، الطبعة الثانیة.
اردبیلی، سید عبد الغنی (1381). تقریرات فلسفه امام خمینی، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ اول.
استرآبادی، محمد مؤمن بن دوست (1415). الرجعة، تحقیق: فارس حسون کریم، قم: دار الاعتصام، الطبعة الاولی.
اشعری، ابو الحسن (1400/1980). مقالات الاسلامیین واختلاف المصلین، تصحیح: هلموت ریتر، ویسبادن: دار النشر فرانتز اشتاینر، الطبعة الثالثة.
حر عاملی، محمد بن حسن (1380). الایقاظ من الهجعة بالبرهان علی الرجعة، تحقیق: مشتاق مظفر، قم: دلیل ما، چاپ اول.
حلی، حسن بن سلیمان (1421). مختصر بصائر الدرجات، تحقیق: مشتاق مظفر، قم: جامعه مدرسین.
حلی، حسن بن سلیمان (1423). مختصر بصائر الدرجات، تحقیق: عبادالله سرشار تهرانی میانجی، بیروت: دار المفید، الطبعة الاولی.
سمرقندی، مسعود بن عیاش (بی‌تا). التفسیر، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی، تهران: المکتبة العلمیة الاسلامیة.
صدوق، محمد بن علی (1362). الخصال المحمودة والمذمومة، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم.
صدوق، محمد بن علی (1384). عیون اخبار الرضا، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم.
صدوق، محمد بن علی (1388). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم: انتشارات ارمغان طوبی، چاپ هشتم.
صدوق، محمد بن علی (1389). الاعتقادات، قم: مؤسسة الامام الهادی، چاپ اول.
صدوق، محمد بن علی (1416 الف). کمال الدین و تمام النعمة، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، الطبعة الثالثة.
صدوق، محمد بن علی (1416 ب). معانی الأخبار، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم: جامعه مدرسین، چاپ سوم.
صدوق، محمد بن علی (1417). الأمالی، قم: تحقیق و نشر مؤسسة البعثة، چاپ اول.
صدوق، محمد بن علی (بی‌تا). التوحید، تصحیح: هاشم حسینی تهرانی، بیروت: دار المعرفة.
صفار قمی، محمد بن حسن بن فرخ (1404). بصائر الدرجات، تصحیح و تعلیق: محسن کوچه‌باغی، قم: منشورات مکتبة آیة الله العظمی ‌المرعشی النجفی.
طبرسی نوری، حسین (1429). النجم الثاقب فی احوال الامام الحجة الغائب، تعریب: یاسین موسوی، قم: نشر مسجد مقدس جمکران، چاپ اول.
طبرسی، فضل بن حسن (1365). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: انتشارات ناصر خسرو، چاپ اول.
طبری، ابوجعفر محمد بن جریر (1423/2002). جامع البیان عن تأویل آی القرآن، تحقیق: محمود شاکر، بیروت و عمان: دار ابن حزم و دار الاعلام، الطبعة الاولی.
طوسی، محمد بن حسن (1411). الغیبة، تحقیق: عبادالله تهرانی و علی‌احمد ناصح، قم: مؤسسة المعارف الاسلامی، چاپ اول.
طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا). الفهرست، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
عیاشی سمرقندی، محمد بن مسعود (بی‌تا). التفسیر، تهران: افست المکتبة العلمیة، الطبعة الاولی.
کلینی، محمد بن یعقوب (1388). اصول کافی، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم.
مجلسی، محمد باقر (1403). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت: مؤسسة الوفاء، الطبعة الثالثة.
مجلسی، محمد باقر (1429). بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، تحقیق: محمد باقر دریاب، بیروت: دار التعارف للمطبوعات، الطبعة الاولی.
مجلسی، محمدباقر (1367). رجعت، مصحح: ابوذر بیدار، تهران: بی‌نا.
مرتضی، علی بن حسین (1405). رسائل الشریف المرتضی، تحقیق: مهدی رجایی و احمد حسینی، قم: دار القرآن الکریم، چاپ اول.
مفید، محمد بن محمد (1403). الأمالی، تحقیق: حسین استادولی و علی‌اکبر غفاری، قم: جامعة المدرسین.
مفید، محمد بن محمد (1413 الف). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، الطبعة الاولی.
مفید، محمد بن محمد (1413 ب). المسائل السرویة، تحقیق: صائب عبدالحمید، تهران: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، الطبعة الاولی.
مفید، محمد بن محمد (1413 ج). اوائل المقالات، تهران: المؤتمر العالمی لألفیة الشیخ المفید، الطبعة الاولی.
میرلوحی سبزواری، محمد بن محمد (1384). کفایة المهتدی، مقدمه: شریعت موسوی اصفهانی، قم: دار التفسیر، چاپ اول.
نجاشی، احمد بن علی (بی‌تا). رجال النجاشی، قم: مکتبة الداوری.
نجفی، محمد حسن (1981). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة السابعة.
نعمانی، محمد بن ابراهیم بن جعفر (1403). الغیبة، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، الطبعة الاولی.
نیشابوری، فضل بن شاذان (1413). مختصر اثبات الرجعة، تحقیق: باسم الهاشمی، بیروت: دار الکرام، الطبعة الاولی.
نیشابوری، فضل بن شاذان (1434). اثبات الرجعة، تحقیق: غلام‌حسن محرمی، قم: دارالمجتبی، چاپ اول.
هلالی، سلیم بن قیس (1415). کتاب سلیم بن قیس هلالی، تحقیق: محمدباقر انصاری زنجانی، قم: الهادی، چاپ اول.
http://arabic.bayynat.org.lb/ListingFAQ2.aspx?cid=329&Language=1