گونه‌شناسی و علل شیعه‌ستیزی معاصر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه تاریخ اسلام، دانشگاه بین‌المللی اهل بیت ، تهران، ایران

چکیده

شیعه‌ستیزی در عصر حاضر شکل جدیدی به خود گرفته و رویدادهای گسترده‌تری را نسبت به گذشته رقم زده است. لذا ضروری است گونه‌ها، علل و ماهیت آن، خصوصاً با هدف بررسی فرآیندبودن یا برنامه‌‌بودن شیعه‌ستیزی معاصر بررسی، و به این پرسش‌ها پاسخ داده شود که: انواع شیعه‌ستیزی جدید و علل آن کدام‌اند؟ آیا شیعه‌ستیزی جدید فرآیندی طبیعی در ادامه شیعه‌ستیزی تاریخی است یا برنامه‌ای فراتر از آن است؟ یافته‌های این پژوهش، با روش برهان انّی (بهره‌گیری از داده‌های معلولی برای کشف و توصیف علت) و استفاده ضمنی از تحلیل گفتمان، حاکی از این است که شیعه‌ستیزی در مجموع به دو گونه شیعه‌ستیزی دیرینه (تاریخی) و جدید (معاصر) تقسیم می‌شود و شیعه‌ستیزی جدید را باید در دو قسم بیرونی (بیرون دنیای اسلام) و درونی (درون دنیای اسلام) دانست. شیعه‌ستیزی معاصر بیرونی بیشتر برنامه است تا فرآیند، ولی شیعه‌ستیزی معاصر درونی فرآیند بلندمدتی است که در شیعه‌ستیزی دیرینه (تاریخی) ریشه دارد، اما در عصر حاضر تحت مدیریت شیعه‌ستیزی بیرونی (برنامه‌ای) در آمده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Typology and Causes of Contemporary Anti-Shiism

نویسنده [English]

  • mohammad reza zare khormizi
Assistant Professor, Department of Islamic History, Ahl al-Bayt International University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Anti-Shiism has taken on a new form in the present age and has caused more widespread events than in the past.
Therefore, it is necessary to study its types, causes and nature, especially with the aim of examining whether the contemporary anti-Shiism is a process or not, and to answer the questions: What are the new types of anti-Shiism and its causes? Is the new anti-Shiism a natural process in the continuation of historical anti-Shiism or is it a plan beyond that? The findings of this study, with the method of Enni Argument (using causal data to discover and describe the cause) and the implicit use of discourse analysis, indicate that anti-Shiism is generally divided into two types, long-standing (historical) and modern (contemporary). The new anti-Shiism should be considered in two types: external (outside the Islamic world) and internal (inside the Islamic world). Contemporary external anti-Shiism is more of a program than a process, but contemporary internal anti-Shiism is a long-term process that is rooted in long-standing (historical) anti-Shiism, and is now managed by external (planned) anti-Shiism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Contemporary Anti-Shiism
  • Historical Anti-Shiism
  • Contemporary Shia Phobia
  • Takfir (Excommunication) of Shiites
آشوری، داریوش (1378). دانش‌نامه سیاسی، تهران: مروارید.
احمدی، سید عباس (1397). «تبیین مفهومی ژئوپلتیک شیعه: ارائه تعریفی جدید»، در: ژئوپلتیک، ش49، ص60-83.
اختیاری امیری، رضا (1394). «تأثیر تقابل وهابیت سعودی با گفتمان انقلاب اسلامی ایران بر ژئوپلتیک جدید خاورمیانه»، در: اندیشه سیاسی در اسلام، ش6، ص125-149.
برنز، اریک (1381). میشل فوکو، ترجمه: بابک احمدی، تهران: ماهی.
پوراحمدی، حسین؛ جمالی، جمال (1388). «طرح هلال شیعی: اهداف، موانع و پیامدها»، در: شیعه‌شناسی، ش26، ص7-56.
پورحسن، ناصر؛ سیفی، عبدالمجید (1394). «تقابل نئوسلفی‌ها با شیعیان و پیامدهای آن بر اتحاد جهان اسلام»، در: شیعه‌شناسی، دوره 13، ش52، ص7-34.
توال، فرانسوا (1376). ژئوپلتیک شیعه، ترجمه: کتایون باصر، پاریس: خاوران.
ثامنی، زهرا (1393). بررسی علل شیعه‌هراسی در غرب معاصر، استاد راهنما: احمد بهشتی مهر، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، قم: دانشگاه قم.
جمشیدی، محمد (1391). «مواجهه گفتمانی ایران و آمریکا: از بیداری اسلامی تا اشغال وال‌استریت»، در: مطالعات جهان، ش3، ص145-172.
حسینیان، روح‌الله (1382). چهارده قرن تلاش شیعه، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
حیدری، مهدیه (1395). «بررسی علل شیعه‌ستیزی در منطقه و جهان»، خبرگزاری بین‌المللی قرآنی ایران (ایکنا)، کد 3517830.
خامنه‌ای، سید علی (1396). «هویت اسلامی»، در: https://farsi.khamenei.ir
خرازی، صادق (25/3/1393). «مصاحبه»، در: دیپلماسی ایرانی، ۱۹۳۴۳۱۸. 
خلیلی، محمدجواد (1395). «نبرد شیعه و سنی یا هژمونی عربستان»، در شفقنا، کد خبر: 286545.
دارا، جلیل؛ بابایی، محمود (1395). «شیعه‌هراسی و ایران‌هراسی: راهبرد آمریکا برای حفظ رژیم صهیونیستی»، در: مطالعات انقلاب اسلامی، ش44، ص189-208.
دوجاریک، استفان (1395). «جنگ یمن 250 هزار کشته بر جای گذاشت»، در: خبرگزاری جمهوری اسلامی، کد خبر: 83289679.
رجبی، محمدحسن (1382). علمای مجاهد، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
رستم‌زاد، حسین؛ ابراهیمی، مجتبی (1396). «جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت عربستان سعودی در یمن از منظر حقوق بین‌الملل»، در: پژوهش‌نامه رسانه بین‌الملل، ش2، ص47-76.
الزرقاوی، ابومصعب (1427). الأرشیف الجامع لکلمات و خطابات أسد الإسلام أَبُو مُصعَب الزَّرقاوی، بی‌جا: بی‌نا.
سلطانی، سید علی‌اصغر (1382). «تحلیل گفتمان به مثابه نظریه و روش»، در: علوم سیاسی، ش28، ص153-180.
ضرغامی، برزین؛ شوشتری، سید محمدجواد؛ انصاری‌زاده، سلمان (1393). «ژئوپلتیک شیعه یا هلال شیعه: مبانی، اهداف و رویکردها»، در: پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 46، ش1، ص197-214.
عالمی، سید علی‌رضا؛ صفری فروشانی، نعمت‌الله (1393). «نقدی بر کتاب ژئوپلتیک شیعه»، در: شیعه‌شناسی، دوره 12، ش45، ص35-76.
العلوی، حسن (1374). شیعه و حکومت در عراق 1914-1990، ترجمه: محمدنبی ‌ابراهیمی، تهران: دفتر ادبیات انقلاب اسلامی.
علی‌یاری، حسن (1394). «نقش کشورهای غربی در چگونگی شکل‌گیری اندیشه سلفی»، در: مطالعات بیداری اسلامی، س4، ش7، ص119-138.
فربد، ناصر (1357). عصر استعمارزدایی، تهران: امیرکبیر.
کاظمی، سید توقیر عباس (۱۳۹۳). شیعه‌ستیزی در دنیای معاصر، قم: بوستان کتاب.
کدیور، جمیله (1374). رویارویی انقلاب اسلامی و آمریکا، تهران: اطلاعات.
کرامر، مارتین (دیباچه‌نویس) (1368). تشیع، مقاومت و انقلاب: مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی دانشگاه تل‌آویو 1984، تهران: مؤسسه پیشگام.
کشاورز شکری، عباس؛ غفاری، زاهد؛ فهیمی، زهرا (1392). «علل گسترش شیعه‌هراسی و راهکارهای مقابله با آن»، در: شیعه‌شناسی، ش44، ص137-174.
کشاورز شکری، عباس؛ فهیمی، زهرا (1396). «واکنش جهان غرب به تحولات ژئوپلیتیک شیعه و راهکارهای مقابله با آن»، در: پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، ش23، ص1-25.
کشاورز شکری، عباس؛ فهیمی، زهرا (1397). «جریان صهیونیستی غرب در مقابل فرهنگ تشیع»، در: پژوهش‌های سیاسی جهان اسلام، دوره ۸، ش29، ص111-133.
کلان فریبایی، محمدرضا؛ شیرودی، مرتضی (1396). «گفتمان سیاسی شیعی؛ جهانی‌شدن و بازتولید سلفی‌گری معاصر»، در: شیعه‌شناسی، دوره 15، ش58، ص7-36.
کلانتری، عبدی؛ آشوری، داریوش (۲۰ آبان ۱۳۹۲). «سرگشته میان جهان‌های شرقی و غربی، بی‌بی‌سی فارسی.
کلبرگ، اتان (1984). «مطالعات جهان غرب درباره تشیع»، در: مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی دانشگاه تل‌آویو 1984، تهران: مؤسسه پیشگام، ص45-64.
گریفیت، مارتین (1388). دانش‌نامه روابط بین‌الملل و سیاست جهان، ترجمه: علی‌رضا طیب، تهران: نی.
لوییس، برنارد (1984). «شیعه در تاریخ اسلام»، در: مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی دانشگاه تل‌آویو 1984، تهران: مؤسسه پیشگام، ص31-44.
محمدی فومنی، حسین (2/3/1393). «اسلام‌هراسی در غرب و شیعه‌هراسی در شرق»، در: تابناک، کد 402797.
مرتضوی امامی زواره، سید علی؛ درخشه، جلال (1393). «شیعیان مالزی»، در: شیعه‌شناسی، دوره 12، ش45، ص157-176.
مقیمی، غلام‌حسین؛ ستوده، محمد (1392). «بیداری اسلامی و توهم شیعه‌هراسی»، در: مطالعات انقلاب اسلامی، ش33، ص249-268.
ملکی، صادق (1389). «هلال شیعی در دایره اهل تسنن»، در: دیپلماسی ایرانی، کد ۷۶۷۶.
مهتدی، محمدعلی (1392). «تلاش برای حصر ایران در کمربندی از وهابیت»، در: درس‌هایی از مکتب اسلام، ش628، ص60-66.
"Anti-Shi'ism" (11 December 2012). Available on: http://shiarightswatch.org
Blanton, James F. (01/01/2013). "Finding the Balance to Combat a Hybrid Threat", in: Fisk, Robert, Pity the Nation: Lebanon at War, 3rd edition, London: Oxford University Press.
Cockburn, P. (8 December 2013). "Mass Murder in the Middle East is funded by Our Friends the Saudis", in: The Independent.
Corbin, Henry (1991). En Islam Iranien, as pects Spirituelset Philios Ophiques, Gallimard, 1971; reedition 1991.
Fredman, Sandra (2012). Discrimination and Human Rights, Oxford University Press, ISBN 0-19-924603-3.
http://menhajitashauoo.blogfa.com/post/65.
https://fa.wikipedia.org.
https://www.leslibraires.fr/livre/1379123-les-chiites-louis-perillier-publisud-editions.
https://www.virascience.com/thesis/800887/
Hungtington, S. (2012). "The Clash of Civilizations?" In: Lechner, F. J.; Bolim J. (eds.), The Globalization Reader, 4th ed., West Sussex: Wiley-Blackwell.
Kedourie, Elie (1988). "Anti-Shiism in Iraq under the Monarchy", in: Middle Eastern Studies, Vol. 24, No. 2.
McGirk, T. (8 January 2009). "Can Israel Survive Its Assault on Gaza?" available on: http://content.time.com/time/subscriber/article/0,33009,1870509,00.html.
Panara, Carlo; Wilson, Gary (2013). The Arab Spring, Martinus Nijhoff, ISBN-10: 9004230416
Peerillier, Louis (1985). Les chiites, Éditeur Publisud éditions, Collection Courants Univer (1).