واکاوی سبّ و شَتم مخالفان اهل بیت پیامبر (ص)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه یزد، یزد، ایران.

2 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، میبد، ایران .

3 دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه یزد، یزد، ایران .

چکیده

در میان منابع حدیثی شیعه عبارتی وجود دارد با این مضمون که اهل بیت پیامبر 'Jبه سبّ و شَتم مخالفانشان دستور داده‌اند: «نَحْنُ مَعَاشِرَ بَنِی هَاشِمٍ نَأْمُرُ کبَارَنَا وَ صِغَارَنَا بِسَبِّهِمَا وَالْبَرَاءَةِ مِنْهُمَا». اولین بار کشّی در قرن چهارم هجری قمری در کتاب رجالی خویش این سخن را پیش کشید. تا قرن دوازدهم اثری از این سخن در کتاب‌های روایی نبود تا اینکه در قرن دوازدهم علمای اخباری در کتاب‌های عوالم العلوم، بحار الانوار و ریاض الانوار دیگر بار با اندک تفاوتی به نقل از رجال کشی این سخن را ذکر کردند. حدیث مزید و مضطرب است و این عبارت سخن سید حمیری از فرقه کیسانیه است نه امام معصومj. علاوه بر این، در سلسله سند روایت، افرادی چون نصر بن صباح، اسحاق بن محمد بصری و محمد بن جمهور عمّی وجود دارند که در زمره غالیان‌اند. از آنجایی که در تفکّر کیسانیه و غالیان پدیده سبّ و شتم مخالفان شیعه و امامان معصوم D پررنگ است، می‌توان به الحاقی‌بودن عبارت «نَحْنُ مَعَاشِرَ بَنِی هَاشِمٍ نَأْمُرُ کبَارَنَا وَ صِغَارَنَا بِسَبِّهِمَا وَالْبَرَاءَةِ مِنْهُمَا» و جعلی و ضعیف‌بودنش حکم داد. علاوه بر این، مضمون عبارت با آیات قرآن و روایات معصومان D در تضاد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigation of Cursing and Insulting the Opponents of the Household of the Prophet (Ṣ)

نویسندگان [English]

  • mohamadali heydari 1
  • maryam landarani 2
  • bemanali dehghan 3
1 Assistant Professor, Department of Qurān and Hadīth, Yazd University, Yazd, Iran
2 Master's Graduate in Qurān and Hadīth Sciences, University of Qurānic Sciences and Teachings, Meybod, Iran,
3 Associate Professor, Department of Qurān and Hadīth, Yazd University, Yazd, Iran,
چکیده [English]

Among the Shiite hadīth sources, there is a statement implying that the Household of the Prophet (Ṣ) have ordered their opponents to be insulted and cursed; "Naḥnu Ma‘āshira Banī Hāshim Naʼmuru Kibāranā wa Ṣighāranā bi Sabbi-himā wa al-Barāʼah min Humā" (We, the company of the Banī Hāshim, command our elders and children to swear at the two and dissociate from them). Kashī first brought up this hadith in the fourth century AH in his Rijāl book (A book concerning the reliability of hadīth transmitters). Until the twelfth century, there was no trace of the mentioned statement in the hadīth books. Afterwards, the Akhbāri scholars quoted the statement with a slight difference in the books ‘Awāmil al-‘Ulūm, Bihār al-Anwār and Rīyāḍ al-Anwār from Rijāl book by Kashī. The hadīth has additions and is cluttered, and the statement is the saying of Sayyid Himyarī from the Kiysānīyih sect not from the Infallible Imam (AS). In addition, in the chain of narration, there are transmitters such as Naṣr ibn Ṣabāḥ, Ishāq ibn Muḥammad Baṣrī and Muḥammad ibn Jumhūr ‘Ammī who are among the Ghālīyān (exaggerators). Since the phenomenon of cursing and insulting the opponents of Shiism and the Infallible Imams is highlighted in the view of Kiysānīyih and Ghālīyān, it can be concluded that the above-mentioned statement is additional, apocryphal and weak. Moreover, the content of the statement contradicts the verses of the Qurān and the hadīths of the Infallibles.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Thought of Approximation
  • Insult
  • Curse
  • Affront
  • Exaggerators
  • Kiysānīyih
  • Sayyid Himyarī

مراجع

قرآن کریم.
آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن (بی‌تا). الذریعة الی تصانیف الشیعة، نجف: مطبعة الغری.
ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله (1378). شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمود ابوالفضل ابراهیم، بیروت: دار احیاء الکتب العربیة.
ابن اثیر، مبارک بن محمد (1367). النهایة فی غریب الحدیث والأثر، قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
ابن جوزی، ابو الفرج عبد الرحمن بن علی (1412). المنتظم، تحقیق: محمد عبد القادر عطاء و مصطفی عبد القادر عطاء، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن خلدون، عبدالرحمان بن محمد (1378). مقدمه ابن خلدون، تحقیق: محمد پروین گنابادی، تهران: علمی‌فرهنگی.
ابن داوود حلی، حسن بن علی (1392). الرجال، تحقیق: سید محمد صادق بحر العلوم، نجف: مطبعة حیدریة.
ابن سیده، علی بن اسماعیل (1421). المحکم والمحیط الأعظم، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابن شهر آشوب مازندرانی، محمد بن علی (1379). مناقب آل أبی طالب j، قم: علامه.
ابن عبد ربّه الاندلسی، ابو عمر احمد بن محمد (1965). العقد الفرید، القاهرة: مطبعة التألیف والترجمة والنشر.
ابن فارس، أحمد (1404). معجم مقاییس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن کثیر دمشقی، ابوالفداء اسماعیل (1408). البدایة والنهایة، تحقیق: علی شیری، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت: دار صادر.
ابوالفرج اصفهانی، علی ابن حسین (1407). الاغانی، بیروت: دار الفکر.
ابوجیب، سعدی (1408). القاموس الفقهی لغة و اصطلاحاً، دمشق:دار الفکر.
الاسدی، کمیت بن زید (بی‌تا). هاشمیات: الروضة المختارة، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
امین عاملی، محسن (1403). اعیان الشیعة، بیروت: دار التعارف.
بحرانی، سید هاشم (1416). البرهان فی تفسیر القرآن الکریم، تهران: بنیاد بعثت.
تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد (1410). غرر الحکم و درر الکلم، تحقیق: سید مهدی رجایی، قم: دار الکتاب الاسلامی
جزائری، نعمت الله بن عبد الله (1427). ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
جوهری، اسماعیل بن حماد (1376). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دار العلم للملایین.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسة آل البیت b.
حلی، حسن بن یوسف بن علی بن مطهر (1423). خلاصة الاقوال فی معرفة الرجال، مشهد: مجمع البحوث الاسلامیة.
حمیری، سید اسماعیل (بی‌تا). دیوان السید الحمیری، بیروت: دار مکتبة الحیاة.
حمیری، عبد الله بن جعفر (1413). قرب الإسناد، قم: مؤسسة آل البیت b.
ح‍وی‍زی، ع‍ب‍د ع‍ل‍ی ب‍ن‌ ج‍م‍ع‍ه (1392).‌ تفسیر نور الثقلین، قم: چاپ و نشر نوید اسلام.
خویی، ابوالقاسم (1409). معجم رجال الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، قم: دفتر آیة الله العظمی الخوئی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1374). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ترجمه: غلام‌رضا خسروی، تهران: مرتضوی.
زمخشری، محمود بن عمر (1979). أساس البلاغة، بیروت: دار صادر.
زیدان، جرجی (1372). تاریخ تمدن اسلامی، ترجمه و تحقیق: علی جواهرکلام، تهران: امیرکبیر.
شریف الرضی، محمد بن حسین (1414). نهج‌البلاغه، تحقیق: فیض‌الاسلام، قم: هجرت.
صاحب بن عباد، إسماعیل بن عباد (1414). المحیط فی اللغة، بیروت: عالم الکتاب.
طوسی، محمد بن حسن (1373). رجال الطوسی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین بقم المقدسة.
عسکری، حسن بن عبد الله (1400). الفروق فی اللغة، بیروت: دار الافاق الجدیدة.
فراهیدی، خلیل بن أحمد (1409). کتاب العین، قم: هجرت.
فروخ، عمر (2008). تاریخ الادب العربی، بیروت: دار العلم للملایین.
قمی مشهدی، محمد بن محمدرضا (1368). تفسیر کنز الدقائق و بحر الغرائب، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
قمی، علی بن ابراهیم (1363). تفسیر القمی، قم: دار الکتاب.
کشی، محمد بن عمر (1363). رجال الکشی: اختیار معرفة الرجال (مع تعلیقات میرداماد الأسترآبادی)، قم: مؤسسة آل البیت b.
کشی، محمد بن عمر (1409). رجال الکشی: إختیار معرفة الرجال، مشهد: مؤسسه نشر دانشگاه مشهد.
کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق (1407). الکافی (ط - الإسلامیة)، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسی، محمّد باقر بن محمّد تقی (1403). بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مرزبانی، ابی عبید الله (1385). اخبار السید الحمیری، تحقیق: محمد هادی امینی، بیروت: شرکة الکتبی.
معلمی، مصطفی (1389). «بنیان‌گذاران و مبلغان سبّ و لعن با نام و نشان در اسلام»، در: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، ش1، ص181-210.
مفید، محمد بن محمد (1413). الفصول المختارة، قم: کنگره شیخ مفید.
نجاشی، احمد بن علی (1365). رجال النجاشی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی التابعة لجامعة المدرسین بقم المشرفة.
نصر بن مزاحم (1404). وقعة صفین، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
نوبختی، حسن بن موسی (1404). فرق الشیعة، بیروت: دار الاضواء.
نوری، حسین بن محمد تقی (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسة آل البیت b.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار