بررسی و نقد دیدگاه سید محمدحسین فضل‌الله در معنای امامت ذیل آیه ابتلا (بقره: 124)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه قرآن و حدیث، دانشگاه حضرت معصومه (س) قم، ایران

2 دانش‌پژوه سطح چهار تفسیر تطبیقی، حوزه علمیه معصومیهٔ خواهران، قم، ایران

چکیده

مسئله امامت یکی از مسائل اساسی در حوزه تفکر شیعی است و قرآن کریم در برخی آیات به آن پرداخته است. آیه ابتلا یکی از مستندات اصلی در بیان معنای امام و مسئله امامت است. در این زمینه، میان مفسران اختلاف‌نظرهای جدی وجود دارد. مفسران شیعی غالباً امامت را مقامی مافوق نبوت دانسته‌اند و مفسران اهل سنت، امامت را به معنای نبوت می‌دانند. در این مقاله ضمن تبیین اجمالی دیدگاه مفسران شیعی در معنای امام، دیدگاه سید محمدحسین فضل‌الله، تبیین و بررسی و در چند جنبه ادبی، قرآنی و روایی نقد شده، که اهم آن چنین است: یکی‌بودن معنای امامت و نبوت، ناظربودن نبوت به جنبه درونی و امامت به جنبه بیرونی، امامت جهانی ابراهیم (ع)، ترجمه عهدالله به نبوت و درخواست بالقوه آن برای فرزندانش. سپس معنای صحیح «امام» را تبیین کرده و با توجه به روایات، معنای مفترض‌الطاعه را برای امام اخذ کرده‌ایم.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Seyyed Mohammad Hoseyn Fazlollah's View on the Meaning of Imamate according to the Verse of Trial (Baghareh: 124): Review and Critique

نویسندگان [English]

  • seyyed ziaodin olyanasab 1
  • Zahra GHaemi Amiri 2
1 Associate Professor, Department of Quran and Hadith, Hazrat Masoumeh University, Qom, Iran
2 Student of the Fourth Level of Comparative Interpretation, Female Masumieh Seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

Imamate is one of the fundamental issues in Shia thought and the Holy Quran addresses it in some verses. The verse of Ebtela (Trial) is one of the main documents explaining Imam's meaning and the Imamate issue. In this regard, there are serious differences of opinion among the commentators. Shiite commentators have often considered Imamate to be a position superior to prophethood, and Sunni commentators consider it to be the same as prophethood. In this article, while briefly explaining the views of Shiite commentators on the meaning of Imam, the view of Seyyed Mohammad Hoseyn Fazlollah was explained and its literary, Quranic, and narrative criticisms were expressed, the most important of which are as follows: The unity of the meaning of imamate and prophethood, prophethood related to the inner aspect and imamate to the outer aspect, the universal imamate of Abraham (AS), the interpretation of divine covenant to prophethood and its potential request for his children. Then, the correct meaning of Imam was explained, and according to the hadiths, we considered it to be Moftarez al-Taah (The one whose obedience is obligatory).
.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imamate Research
  • Seyyed Mohammad Hoseyn Fazlollah
  • Verse of Trial
  • Ibrahim's Trial
  • Words

مراجع

  • قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلام.

    ابن بابویه، ابو جعفر محمد بن علی (1376). امالی، تهران: کتابچی.

    ابن بابویه، ابو جعفر محمد بن علی (1395). کمال الدین و تمام النعمة، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

    ابن بابویه، ابو جعفر محمد بن علی (1404). عیون اخبار الرضا (ع)، قم: نشر جهان.

    ابن ‌فارس، احمد (1404). معجم مقاییس اللغة، قم: دار الفکر.

    ابن منظور، محمد بن مکرم (1414). لسان العرب، بیروت: دار صادر.

    آلوسی، سید محمود (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار الکتب العلمیة.

    بلاغی، محمد جواد (1420). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن، قم: بعثت.

    جوادی آملی، عبدالله (1383). تفسیر تسنیم، قم: اسراء.

    حر عاملی، محمد بن الحسن (1414). وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.

    حرانی، ابن شعبه (1382). تحف العقول عن آل الرسول، قم: آل علی.

    حسینی همدانی، سید محمد (1404). انوار درخشان در تفسیر قرآن، تهران: بعثت.

    خزاز رازی، محمد بن علی (1401). کفایة الاثر فی النص علی الائمة الاثنی عشر، قم: بیدار.

    رازی، محمد بن عمر (1420). مفاتیح الغیب، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

    راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1404). مفردات الفاظ القرآن الکریم، بیروت: دار القلم.

    ربانی گلپایگانی، علی (1384). «آیه ابتلای ابراهیم»، در: کلام اسلامی، ش54، ص21-34.

    سیوطی، عبد الرحمن بن ابی بکر (1394). البهجة المرضیة علی الفیة ابن مالک، قم: اسماعیلیان.

    شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد حسینی(1363). تفسیر اثنی عشری، تهران: میقات

    صادقی تهرانی، محمد (1363). الفرقان فی تفسیر القرآن بالقرآن، قم: فرهنگ اسلامی.

    صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد، قم: مکتبة آیة‌ الله المرعشی النجفی.

    طباطبایی، سید محمد حسین (1424). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: انتشارات اسلامی.

    طبرسی، احمد بن علی (1403). الاحتجاج علی اهل اللجاج، مشهد: نشر مرتضی.

    طبرسی، فضل بن حسن (1406). مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ناصر خسرو.

    طوسی، محمد بن حسن (1414). امالی، قم: اندیشه هادی.

    طیب، عبدالحسین (1370)، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران: اسلامیه

    عباس، حسن (1422). النحو الوافی، تهران: ناصر خسرو.

    غلامی، اصغر (1386). «مفهوم امامت در پرتو آیه ابتلای حضرت ابراهیم»، در: سفینه، ش17، ص115-139.

    الفراهیدی، خلیل بن احمد (1409). کتاب العین، قم: مؤسسة دار الهجرة.

    فضل ‌الله، سید محمد حسین (1419). من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک.

    کاشانی، ملافتح الله (1351). منهج الصالحین، قم: اسلامیه.

    کلینی، محمد بن یعقوب (1424). کافی، قم: دار احیاء التراث العربی.

    مازندرانی، محمد بن صالح (1382). شرح کافی الاصول والروضة، تهران: المکتبة الاسلامیة للنشر والتوزیع.

    مجلسی، محمد باقر (1404). مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

    مجلسی، محمد باقر (1424). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، قم: اسلامیة.

    مشهدی قمی، میرزا محمد (1423)، کنزالدقائق و بحرالغرائب، قم: دارالغدیر

    معرفت، محمد هادی (1385). التمهید فی علوم القرآن، قم: مؤسسه فرهنگی‌انتشاراتی التمهید.

    مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

    نجارزادگان، فتح‌الله (1390). بررسی تطبیقی معناشناسی امام و مقام امامت از دیدگاه مفسران فریقین، تهران: سمت.

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار