مخالفت با شیعیان، عامل تغییر سنت‌های نبوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی و استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات

چکیده

چکیده
بعد از قرآن کریم، سنت نبوی ارزشمندترین منبع برای مسلمانان است که حفظ آن و خودداری از بدعت در آن، همواره مورد تأکید پیامبر اکرم (ص) بوده است، تا جایی که برخی از اهل سنت، آن را ثقل دوم در حدیث ثقلین دانسته­اند. علی‌رغم اهتمام مسلمین به حفظ سنت و پیروی از آن، شواهد فراوان حاکی از تغییرات تأثربرانگیزی در آن است؛ به‌گونه­ای که کسی را جرئت انکار این تغییرات نیست.
سؤال این است که تغییرات مزبور معلول چیست. بی­تردید عوامل گوناگونی در این تغییرات تأثیرگذار بوده است و به نظر می­رسد که یکی از آن عوامل، مخالفت با پیروان مکتب اهل بیت (ع) ­باشد. از این‌رو، محقق در این مقاله با روش توصیفی ـ تحلیلی به عامل مذکور پرداخته است. یافته­های تحقیق نشان می­دهد برخی با علم به سنت و تنها به دلیل پای­بندی شیعیان به سنت، فتوا به تغییر آن و استحباب عمل به خلاف سنت داده و مصلحت مخالفت با شیعیان را اقوی دانسته­اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Opposition to the Shiites, the Cause of Changing Traditions

نویسنده [English]

  • abdorrahman bagherzadeh
aa
چکیده [English]

The tradition of holly prophet is considered as the most significant resource after holly Quran for all Muslims. Muslims attempt to keep saved this resource emphasized by prophet to refrain it from heretic behavior. According to some Sunni scholars this resource is considered as the second part of the dual resource (al-Thaqalayn) inherited by the prophet. Although the Muslim attempted to keep tradition saved and tried to follow it in life practice but there are many evidences that some heretic act has taken place so nobody could dare to deny its occurrence. The aim in this paper is to deal with the reason and basis of such heretic action regarding tradition. Of course there is no doubt that there are many reasons which are seen in opposing with Ahl al- Bayt. The writer attempts in the paper in descriptive – analytic method to find out what is the nature of such activities. The result displays that some Sunni scholars deliberately have changed the tradition due to Shiite`s commitment to such tradition in order to oppose them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Prophet's tradition
  • Change of tradition
  • Shiites
  • Sunni
ابن‌اثیر جزری، عزالدین أبی­الحسن علی‌بن محمد (1417). أسد الغابة فی معرفة الصحابة، تحقیق: عادل أحمد الرفاعی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ اول.
ابن‌تیمیه، أحمد‌بن عبدالحلیم حرانی (1369). اقتضاء الصراط المستقیم مخالفة أصحاب الجحیم، تحقیق: محمد حامد الفقی، قاهره: نشر السنة المحمدیة، چاپ دوم.
ابن‌تیمیه، أحمد‌بن عبدالحلیم حرانی (1406). منهاج السنة النبویة، تحقیق: دکتر محمد رشاد سالم، بی‌جا: مؤسسة قرطبة، چاپ اول.
ابن‌تیمیه، أحمد‌بن عبدالحلیم حرانی (1426). مجموع الفتاوى، تحقیق: أنور الباز- عامر الجزار، بی­جا: دارالوفاء، چاپ سوم.
ابن‌حبان، محمد أبوحاتم تمیمی بستی (1395). الثقات، تحقیق: سید شرف الدین أحمد، بیروت: دارالفکر، چاپ اول.
 ابن‌حجر (عسقلانی)، أبوالفضل أحمدبن علی (1384). تلخیص الحبیر فی أحادیث الرافعی الکبیر، تحقیق: السید عبداللّه هاشم الیمانی المدنی، مدینه منوره: بی­نا .
ابن‌حجر (عسقلانی)، أبوالفضل أحمدبن علی (1412). الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: علی محمد البجاوی، بیروت: دار الجیل، چاپ اول.
ابن‌حجر (عسقلانی)، أبوالفضل أحمدبن علی (1379). فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق محب الدین الخطیب، بیروت: دار المعرفة.
ابن‌حزم اندلسی قرطبی، علی‌بن أحمد (بی­تا). المحلى، بی­جا: دار الفکر.
ابن‌حنبل، امام احمد ‌(بی‌تا). مسند احمدبن حنبل، مصر: مؤسسة قرطبه.
ابن‌خزیمه، محمد‌بن إسحاق أبوبکر سلمی، (1390). صحیح ابن خزیمة، تحقیق: دکتر محمد مصطفى أعظمی، بیروت: المکتب الإسلامی.
ابن‌عثیمین، محمد‌بن صالح (1413). مجموع فتاوى و رسائل ابن‌عثیمین، تحقیق: فهد‌بن ناصر‌بن إبراهیم سلیمان، ریاض: دارالوطن و دارالثریا.
ابن‌قدامه مقدسی، عبداللّه‌بن أحمد أبو محمد (1405). المغنی فی فقه الإمام أحمد‌بن حنبل الشیبانی، بیروت: دار الفکر، چاپ اول.
ابن‌کثیر دمشقی، اسماعیل‌بن عمرو (1419). تفسیر القرآن العظیم، تحقیق محمد حسین شمس الدین، بیروت: دارالکتب العلمیه، منشورات محمد علی بیضون، چاپ اول. 
ألبانی، ناصرالدین (1406). المجتبى من السنن (سنن نسایی با تحقیق و تذییل ألبانی)، تحقیق: عبدالفتاح أبوغدة، حلب: مکتب المطبوعات الإسلامیة.
امینی، عبدالحسین، (1416). الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، قم: مرکز الغدیر، چاپ اول.
آلوسی، سید محمود، (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، تحقیق: علی عبدالباری عطیه، بیروت: دارالکتب العلمیه، چاپ اول.
بخاری، محمد‌بن إسماعیل أبوعبداللّه، (1407). الجامع الصحیح المختصر (صحیح بخاری)، تحقیق: دکتر مصطفى دیب البغا، بیروت: دار ابن‌کثیر، چاپ سوم.
بیاضی عاملی، زین الدین علی بن یونس (1384). الصراط المستقیم إلى مستحقی التقدیم‏، بی­جا: المکتبة المرتضویة، چاپ اول.
بیهقی، ابوبکر أحمد‌بن الحسین‌بن علی‌بن موسى (1414). سنن کبرى، تحقیق: محمد عبد القادر عطا، مکه مکرمه: مکتبه دار الباز
ترمذی، محمد‌بن عیسى (بی­تا). سنن ترمذی، تحقیق: أحمد محمد شاکر ودیگران همراه با بیان دیدگاه ألبانی درباره احادیث، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
حاکم نیشابورى، محمد‌بن ابوعبداللّه (1411). المستدرک على الصحیحین و بذیله التلخیص للحافظ الذهبی، تحقیق مصطفى عبد القادر عطا، ، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ اول.
حقی بروسوی، اسماعیل (بی­تا). روح البیان، بیروت: دارالفکر، چاپ اول.
حمیدی، محمد‌بن فتوح (1423). الجمع بین الصحیحین البخاری ومسلم، تحقیق: دکتر علی حسین البواب، بیروت: دار ابن حزم، چاپ دوم.
دارقطنی بغدادی، ابوالحسن (1386). سنن دار قطنی، تحقیق: سید عبد اللّه هاشم یمانی مدنی، بیروت: دارالمعرفه
راغب اصفهانی، أبوالقاسم حسین‌بن محمد، (1420). محاضرات الأدباء ومحاورات الشعراء والبلغاء، تحقیق: عمر الطباع، بیروت: دار القلم.
رافعی قزوینی، عبد الکریم‌بن محمد (بی­تا). فتح العزیز بشرح الوجیز، بی­جا: دارالفکر.
زرکشی، بدرالدین محمدبن بهادر (1421). البحر المحیط فی أصول الفقه، تحقیق و تعلیق: دکتر محمد محمد تامر، بیروت: دار الکتب العلمیة.
زمخشری، جاراللّه أبوالقاسم محمود‌بن عمرو (1407). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل‏، بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ سوم.
زمخشری، جاراللّه أبوالقاسم محمود‌بن عمرو (1412). ربیع الأبرار ونصوص الأخیار، بیروت: مؤسسه أعلمی.
سبحانی، جعفر (بی‌تا). الانصاف فی مسائل دام فیها الخلاف، قم: موسسه امام صادق (ع).
سجستانی ابی­داود، سلیمان‌بن أشعث (بی­تا). سنن أبی داود، تحقیق: محمد محیی الدین عبد الحمید، بی­جا: دار الفکر.
سندی، نورالدین‌بن عبدالهادی أبوالحسن (1406). حاشیة سندی على نسائی، تحقیق: عبدالفتاح أبوغدة، حلب: مکتب المطبوعات الإسلامیة، چاپ دوم.
شیرازی، إبراهیم‌بن علی‌بن یوسف أبوإسحاق (بی­تا). المهذب فی فقه الإمام الشافعی، بیروت: دار
الفکر.
صنعانی، محمد‌بن إسماعیل امیر کحلانی (1379). سبل السلام شرح بلوغ المرام من أدلة الأحکام، تحقیق: محمد عبدالعزیز الخولی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ چهارم.
طوسى، ابوجعفر محمد‌بن حسن (1407). الخلاف، تحقیق: على خراسانى، سید جواد شهرستانى، مهدى طه نجف، مجتبى عراقى، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،.
عاملى (شیخ حرّ)، محمد‌بن حسن (1409).‌ تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام‌‌، چاپ اول‌.
عاملى، شهید ثانى زین‌الدین‌بن على‌ (1410). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، با حواشی سید محمد کلانتر، قم: کتاب‌فروشى داورى‌، چاپ اول‌.
عجلی، ابوالحسن احمد‌بن عبداللّه (۱۴۰۵). معرفة الثقات من رجال أهل العلم والحدیث... ؛ تحقیق: عبد العلیم عبد العظیم البستوی، مدینه منوره: مکتبة الدار، چاپ اول.
عوده، سلمان‌بن فهد‌بن عبداللّه (بی­تا). دروس شیخ سلمان العودة، دروس پیاده شده صوتی، نرم افزار شامله.
عینی، بدرالدین محمودبن أحمد (بی­تا). عمدة القاری شرح صحیح البخاری، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
غزالی، ابوحامد محمد (بی­تا). إحیاء علوم الدین، بیروت: دار المعرفة.
غزالی، ابوحامد محمد (1417). الوسیط فی المذهب، تحقیق: أحمد محمود إبراهیم، محمد محمد تامر، قاهره: دار السلام، چاپ اول.
فخر رازى، محمدبن عمر (1420). تفسیر الکبیر ( مفاتیح الغیب)، بیروت: دار إحیاء التراث العربی
 قاری، ملا علی‌بن سلطان‌بن محمد (1422). مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، تحقیق: جمال عیتانی، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ اول.
قسطلانی مصری، أبوالعباس شهاب‌الدین أحمد‌بن محمد (1323). ارشاد الساری لشرح صحیح البخاری، مصر: المطبعة الکبرى الأمیریة.
لحجی حضرمی، عبداللّه‌بن سعید‌بن محمد (1426). منتهى السؤل على وسائل الوصول إلى شمائل الرسول (ص) (شرح وسائل الوصول شیخ یوسف‌بن اسماعیل نبهانی، جده: دارالمنهاج، چاپ سوم.
مالک‌بن أنس، أبوعبداللّه الأصبحی (1413). موطأ الإمام مالک (روایة محمد‌بن الحسن)، تحقیق: دکتر تقی الدین الندوی، دمشق: دارالقلم.
متقی هندی، علاءالدین علی (1419). کنز العمال فی سنن الأقوال والأفعال، تحقیق: محمود عمر الدمیاطی، بیروت: دار الکتب العلمیة، چاپ اول.
مزی، عبدالرحمن أبوالحجاج (۱۴۰۰). تهذیب الکمال، تحقیق: بشار عواد معروف، بیروت: مؤسسة الرساله.
مغربی مالکی، ابوعبداللّه محمد‌بن علی‌بن عمر تمیمی مازری (1988). المُعْلم بفوائد مسلم، تحقیق: شیخ محمد شاذلی، الجزائر: موسسه وطنی بیت الحکمه، الدار التونسیة، چاپ سوم.
نسائى، أبوعبدالرحمن احمد‌بن شعیب (1411). سنن کبری، تحقیق: دکتر عبدالغفار سلیمان البنداری و سید حسن کسروی، بیروت: دار الکتب العلمیه، چاپ اول.
نورى، میرزاحسین‌ (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ اول‌.
نووی دمشقی، محیی­الدین ابی­زکریا (1392). شرح صحیح مسلم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی، چاپ دوم.
نووی دمشقی، محیی­الدین ابی­زکریا (1408). الأذکار، تحقیق عبدالقادر الأرناؤوط، ریاض: نشر دارالهدی، چاپ دوم.
نووی دمشقی، محیی­الدین ابی­زکریا (1997)،  المجموع، بیروت: دار الفکر.
نیشابورى، ابوالحسین مسلم‌بن حجاج (بی­تا). صحیح مسلم، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.