درآمدی بر روش‌شناسی کلینی در استناد به سیرۀ پیامبر(ص) با تکیه بر بخش «مولد النبی(ص)» کتاب کافی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 کارشناس ارشد تاریخ اسلام جامعة‌الزهرا

چکیده

یکی از کهن‌ترین و مهم‌ترین منابع حدیثی شیعه، در بررسی زندگانی پیامبر(ص)، کتاب کافی نوشتۀ کلینی است. کلینی ذیل «ابواب التاریخ» کافی، در قسمت «مولد النبی(ص)»، از میان انبوه روایات باقی‌مانده در متون پیشینیان دربارۀ پیامبر(ص)، به چهل روایت بسنده کرده است. در این پژوهش، با بررسی احادیث گردآمده ذیل «مولد النبی(ص)» کافی درصددیم روش، منطق و تأثیر دیدگاه‌های مطرح عصر کلینی در گزینش روایات این باب را بیابیم. با بررسی سندی و متنی روایات باب «مولد النبی(ص)» نتیجه گرفتیم که هدف و دغدغۀ اصلی کلینی نه بررسی صرف تاریخی، بلکه نشان ‌دادن ویژگی‌ها و توانایی‌های پیامبر(ص) و معرفی مصداقی حجت‌های الهی بوده است. در خصوص منزلت معصومان(ع)، دسته‌ای از شیعیان آن روز بر ویژگی‌های فرابشری و عده‌ای بر ویژگی‌های بشری تأکید می‌کردند؛ اما کلینی روشی میانه برگزید. او ضمن بازتاب‌ دادن دو دیدگاه رایج در این زمینه، به طور ویژه، به جنبه‌های غیر طبیعی پیامبر(ص) توجه و احادیث بیشتری در تقویت آن گرد آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Introduction to methodology of Kulaini in citing the Prophet Muhammad’s biography Relying on “Mawlid al-Nabi” section of Kitab al-Kafi

چکیده [English]

One of the oldest and most important of Shiite hadith sources which studies Prophet’s life is Al-Kafi by Kulaini. Kulaini in section “Mawlid al-Nabi” have chosen 40 traditions from the large number of remained traditions. In this study, we are trying to find the method and rhyme of Kulaini in selecting this hadiths; and also to find the influence of Kulaini’s contemporary views on his work. By Textual and Documentary Investigation of “Mawlid al-Nabi” we conclude that the purpose and the main concern of Kulaini was not just historical survey, but to demonstrate the Prophet’s characteristics and capabilities and to present divine Proofs (Hojjat). Kulaini chose the midmost way between two widely held views about dignity of innocents. One view Emphasis on ultra-human characteristics and other one insistence on human characteristics. He paid special attention to unusual aspects of the Prophet and gathered more traditions to strengthen this aspect.

کلیدواژه‌ها [English]

  • biography of the Prophet
  • Methodology of kulaini
  • Al-Kafi
  • Mawlid al-Nabi

مراجع

ابن‌بابویه، محمد بن علی (1413ق). من لا یحضره الفقیه، ج1 و 2، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن‌حبیب بغدادی (بی‌تا).المحبَّر، بیروت: دارالآفاق الجدیدة.
ابن‌داود حلی، حسن بن علی (1411ق). رجال ابن‌داود، ج1، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن‌سعد، محمد بن سعد (1410ق). طبقات الکبری، ج1، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن‌شهرآشوب، محمد بن علی (1379ق). المناقب، ج1، قم: علامه.
ابن‌غضائری، احمد بن حسین (1364ق). رجال ابن‌غضائری، ج1، قم: مؤسسۀ اسماعیلیان.
ابن‌کثیر، اسماعیل بن عمر (1407ق). البدایة و النهایة، ج3، بیروت: دارالفکر.
اربلی، علی بن عیسی (1421ق). کشف الغمة، ج1، قم: رضی.
امین، محسن (1403ق). اعیان الشیعة، ج1، بیروت: دارالتعارف.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1401ق). صحیح البخاری، ج5، بیروت: دارالفکر.
بلاذری، احمد بن یحیی (1417ق). انساب الاشراف، ج1، بیروت: دارالفکر.
حمادی، عبدالرضا؛ طباطبایی، محمدکاظم (1391ش). «الکافی و گفتمانحدیثی»، علوم حدیث، سال 17، شمارۀ 66، ص 98-113.
داداش‌نژاد، منصور؛ کرمی، فاطمه (1393ش). «ارزیابی و بازیابی مستندات گزارش‌های تاریخی کلینی دربارۀ مولد النبی(ص)»، علوم حدیث، سال نوزدهم، شمارۀ 71، ص162-185.
ذهبی، محمد بن احمد (1413ق). تاریخ الاسلام، ج1، چ2، بیروت: دارالکتاب العربی.
طبرسی، فضل بن حسن (1390ق). اعلام الوری بأعلام الهدی، تهران: اسلامیة.
طوسی، محمد بن حسن (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
ـــــــــــــ (1407ق). تهذیب الاحکام، ج2، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
ـــــــــــــ (1381ق). رجال طوسی، ج1، نجف: انتشارات حیدریه.
ـــــــــــــ (بی‌تا). الفهرست، ج1، نجف: المکتبة المرتضویة.
علامه حلی، حسن بن یوسف (1411ق).الخلاصة للحلی، قم: دارالذخائر.
فرمانیان، مهدی (1387). آشنایی با فرق تشیع، قم: مرکز مدیریت حوزۀ علمیه.       
کشی، محمد بن عمر (1348ش) رجال الکشی، ج1، مشهد: انتشارات دانشگاه مشهد.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی،ج2 و4 و5 و6 و7، تهران: دارالکتب الاسلامیة.
مفید، محمد بن محمد (1414). تصیح اعتقادات الامامیة، تحقیق حسین درگاهی، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
ـــــــــــــ (1413ق). مسار الشیعة، قم: کنگرۀ شیخ مفید.
مقریزی، احمد بن علی (1420ق). امتاع الاسماع، ج1، بیروت: دارالکتب العلمیة.
نجاشی، احمد بن علی (1407ق). رجال النجاشی، ج1، قم: انتشارات جامعۀ مدرسین.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار