واکاوی کتمان سرّ در آموزه‌های اهل بیت (ع) و پیامدهای هتک و اذاعه آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 استادیار گروه ادیان و عرفان، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

4 دانشیار گروه شیعه‌شناسی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

چکیده

 ائمه اطهار b، حاملان اسرار الاهی‌اند که به دلیل اختلاف ظرفیت انسان‌ها، به کتمانشان سفارش شده‌اند. در متون روایی، توصیه‌هایی درباره لزوم تقیه، کتمان و اشارت‌هایی در بهره‌گیری از ایماء، اشاره و رمزگویی در باب مسائل دینی دیده می‌شود. در آموزه‌های ائمهb ، تأکید بلیغ بر کاربرد این روش‌ها در تعامل علمی و دینی با دیگران و نیز التزام به طبقه‌بندی حقایق، به وقت تبیین تعلیمات دینی وجود دارد. این نوشتار سخنان اهل بیت b درباره این اصل را بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که امامان شیعه برای حفظ و طبقه‌بندی اسرار و معارف دینی و در نتیجه برای محافظت از جامعه ایمانی، اصل کتمان سرّ را مطرح کرده‌اند. کتمان سرّ، اصلی راهبردی است که به منظور حفاظت از ایمان مخاطب و احتراز از آسیب به اعتقاد آنها در مقابل معارفی که ظرفیت درک آن را ندارند، تحقق یافته است؛ به گونه‌ای که مراقبت‌نکردن از این اصل نتایج جبران‌ناپذیری به دنبال خواهد داشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of Secrecy in the Teachings of the Ahl al-Bayt (AS) and the Consequences of Its Breach and Disclosure

نویسندگان [English]

  • Maryam Esma‘ili 1
  • Ali Mowahediyan Attar 2
  • Mohammad Hoseyn Irandust 3
  • Mohammad Ghafurinejad 4
1 PhD Student in Shiite Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
2 Assistant Professor, Department of Religions and Mysticism, Farabi Campus, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Associate Professor, Department of Philosophy, Islamic Azad University, Qom, Iran
4 Associate Professor, Department of Shiite Studies, University of Religions and Denominations, Qom, Iran
چکیده [English]

The Pure Imams (AS) are the bearers of the divine secrets that have been ordered to be hidden due to the differences in the capacity of individuals. In the narrative texts, there are recommendations about the necessity of taghiyyah (precautionary dissimulation) and concealment, and also there are allusions to the use of hints, gestures and cryptography on religious issues. In the teachings of the Imams (AS), there is a strong emphasis on the application of these methods in scientific and religious interaction with others, as well as the obligation to classify facts at the time of explaining religious teachings. This article examined the words of Ahl al-Bayt (AS) (The Household of the Prophet) about this principle and has come to the conclusion that the Shiite Imams have introduced the principle of concealment of secrets in order to preserve and classify religious secrets and teachings and thus to protect the religious community. Secrecy is the core of a strategy designed to protect the audience's faith and to avoid harming their beliefs in the face of teachings they do not have the capacity to understand; in such a way that not taking care of this principle will have irreparable consequences.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Secrecy
  • Shiism
  • Taqiyyah (Precautionary Dissimulation)
  • Divine Secrets
  • Ahl al-Bayt (AS) (The Household of the Prophet)
قرآن کریم (1380). ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، تهران: دفتر مطالعات تاریخ و معارف اسلامی.
نهج البلاغه (بی‌تا). ترجمه: محمد دشتی، قم: اوج علم، چاپ اول.
آلوسی، محمود بن عبد الله (1415). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، تحقیق: علی عبد الباری عطیة، بیروت: دار الکتب العلمیة، الطبعة الاولی.
ابن أبی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله (1404). شرح نهج البلاغة لابن أبی الحدید، قم: بی‌نا، چاپ اول.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1362). الخصال، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن بابویه قمی (صدوق)، محمد بن علی (1403).معانی الاخبار، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن فارس، احمد (1404).معجم مقاییس اللغة، تحقیق: عبد السلام محمد هارون، قم: مکتبة الاعلام الاسلامی، الطبعة الاولی.
ابن منظور، محمد بن مکرم (2000). لسان العرب، بیروت: دار صادر، الطبعة الاولی.
احمدی میانجی، علی (1426). مکاتیب الأئمة b، قم: بی‌نا، چاپ اول.
احمدیان، ابراهیم (1385). ترجمه نهج الفصاحه، قم: شهاب‌الدین، چاپ اول.
ازهری، محمد بن احمد (1421). تهذیب اللغة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الاولی.
برقی، احمد ابن محمد (1371). المحاسن، قم: دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم
جباری، محمدرضا (1393). سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه b ، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چاپ دوم.
حسینی طهرانی، سید محمدحسین (1427). ولایت فقیه در حکومت اسلامی، تهران: مؤسسه علوم و معارف اسلامی، چاپ دوم.
الحلی، الحسن بن سلیمان (1421). مختصر البصائر، قم: مؤسسة النشر الإسلامی، الطبعة الاولی.
صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد k، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، الطبعة الثانیة.
الطبرسی، علی (1385). مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، نجف: بی‌نا، الطبعة الثانیة.
الطوسی، محمد بن الحسن (1428).اختیار معرفة الرجال المعروف برجال الکشیّ، تحقیق: مصطفوی، تهران: مرکز نشر آثار علامه مصطفوی، چاپ پنجم.
عریضی، علی بن جعفر (1409). مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، محقق: مؤسسة آل البیت لإحیاء التراث، قم: مؤسسة آل البیت b ، چاپ اول.
علوی، محمد بن علی بن الحسین (1428). المناقب(للعلوی)/ الکتاب العتیق، قم: دلیل ما، چاپ اول.
الفراهیدی، خلیل بن احمد (1414). ترتیب کتاب العین، تحقیق: مهدی مخزومی، ابراهیم سامری، قم: اسوه، چاپ اول.
قطب الدین راوندی، سعید بن هبة الله (1378). جلوه‌های اعجاز معصومین b (ترجمه الخرائج والجرائج)، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم.
قمی، عباس (1414). سفینة البحار، قم: اسوه، چاپ اول.
کشی، محمد بن عمر (بی‌تا). رجال الکشی، اختیار معرفة الرجال (با تعلیقات میرداماد الأسترآبادی)، محقق: مهدی رجایی، قم: مؤسسة آل البیت b.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، محقق، مصحح: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مجلسی، محمد باقر (1403).بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار b ، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثانیة.
مجلسی، محمد تقی (1406). روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم: مؤسسه فرهنگی‌اسلامی کوشانبور، چاپ دوم.
مفید، محمد ابن نعمان (1362). الفصول المختارة، محقق: علی میرشریفی، قم: کنگره شیخ مفید.
هاشمی خویی، میرزا حبیب‌الله (1400). منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة و تکملة منهاج البراعة (خویی)، تهران: مکتبة الإسلامیة، چاپ چهارم.