تبیین دوگانگی عالمان اهل‌ سنّت در «برداشت خلافت» از حدیث «سدّ الابواب» و حدیث «خوخه»

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم قرآنی، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، تهران، ایران

2 طلبه سطح سه حوزه علمیه، قم، ایران

چکیده

یکی از فضایل مشهور حضرت علی j حدیث سدّ الابواب است که پیامبر (ص) دستور فرمود همه درها به‌ سوی مسجد ایشان بسته شود، غیر از بابِ خانه علی j. در برخی نقل‌های این حدیث، به علتِ این امر هم تصریح شده که «لزوم تطهیر مسجد از آلودگی‌ها» است، و نشان می‌دهد که حضرت علی j  از هر گونه آلودگیِ باطنی مبرّا است. در مقابل این فضیلت، روایتی در کتب اهل‌ سنت ذکر شده که پیامبر اجازه داده‌اند ابوبکر نیز خوخه (دریچه/پنجره)‌ای به سوی مسجد داشته ‌باشد. عالمان عامه از این روایت، اشاره به خلافت و جانشینیِ ابوبکر را برداشت کرده‌اند. مقاله حاضر پس از نقل آرای اهل‌ سنت در هر دو روایت، صرف نظر از اشکال‌های سندی و متنیِ روایت خوخه، تناقض‌ها و دوگانگی‌ها را در برداشت روشن کرده، و به دنبال کسب پاسخ این پرسش از عالمان اهل‌ سنت است که: «چرا حدیث سدّ الابواب که عالمان شیعه و اهل‌ سنت آن را صحیح بلکه متواتر شمرده‌اند، چنین اشاره‌ای به خلافت امام‌ علی j  ندارد؟». روش گردآوری مطالب در این مقاله کتاب‌خانه‌ای، و پردازش آنها توصیفی‌تحلیلی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining the Duality of Sunni Scholars in Understanding the Caliphate from the Hadith "Sadd al-Abwab" and the Hadith "Khokhah"

نویسندگان [English]

  • zohre akhavanmoghaddam 1
  • ali baji 2
1 Associate Professor, Department of Quranic Sciences, University of Quranic Sciences and Teachings, Tehran, Iran
2 **Student in Level Three, Qom Seminary, Qom, Iran
چکیده [English]

One of the famous virtues of Imam Ali (AS) is the hadith of Sadd al-Abwab, in which the Prophet (S) ordered all doors to be closed to his mosque, except the door of Ali's (AS) house. In some versions of this hadith, it is stated that the reason was the necessity of keeping the mosque purified from impurities, and in turn it shows that Imam Ali (AS) was free from any internal impurities. In contrast to this virtue, according to a narration in Sunni books, the Prophet allowed Abu Bakr to have a Khokhah (window) to the mosque. From this narration, Sunni scholars have taken the reference to the caliphate and the succession of Abu Bakr. The present article, after quoting the views of the Sunnis about both narrations, regardless of the deficiencies related to the text and the chain of narrators of the hadith Khokhah, shows the contradictions and dualities in interpretations, and seeks to answer the following question from the Sunni scholars; Why does the hadith of Sadd al-Abwab, which is considered correct and even motawater (successive) by both the Shiite and Sunni scholars, not refer to the caliphate of Imam Ali (AS)? The method of collecting materials in this research is library-based, and information processing is descriptive-analytical.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Hadith Comprehension
  • Shiite Theology
  • Hadith of Sadd al-Abwab
  • Imam Ali (AS)
  • Caliphate
  • Khokhah

مراجع

قرآن کریم.
ابن أبی شیبة، عبدالله بن محمد (1409). المصنف، الریاض: مکتبة الرشد.
ابن الأثیر جزری، علی بن أبی الکرم (1417). الکامل فی التاریخ، بیروت: دار الکتاب العربی.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1378). عیون اخبار الرضا j، تهران: جهان.
ابن بابویه (صدوق)، محمد بن علی (1387). الامالی، تهران: کتابچی.
ابن بطریق، یحیی بن حسن (1407). عمدة عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن حبّان، محمّد (1408). الإحسان فی تقریب صحیح ابن حبان، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن حجر عسقلانی، أحمد بن علی (1401). القول المسدد فی الذب عن المسند للإمام أحمد، القاهرة: مکتبة ابن تیمیة.
ابن حنبل شیبانی، أحمد بن محمد (1403). فضائل الصحابة، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن حنبل شیبانی، أحمد بن محمد (1421). مسند، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن راهویه، إسحاق بن إبراهیم (1412). مسند، تحقیق: د. عبد الغفور بن عبد الحق البلوشی، مدینه: مکتبة الإیمان.
ابن شاهین، عمر بن أحمد (1416). الکتاب اللطیف، مدینه: مکتبة الغرباء الأثریة.
ابو نعیم اصبهانی، احمد بن عبد الله (1417). فضائل الخلفاء الأربعة و غیرهم، تحقیق: صالح بن محمد العقیل، المدینة المنورة: دار البخاری للنشر والتوزیع.
امینی، عبد الحسین (1416). الغدیر فی الکتاب والسنة والادب، قم: مرکز الغدیر.
بخاری، محمّد (1422). صحیح بخاری، تحقیق: محمد زهیر بن ناصر، بی‌جا: دار طوق النجاة.
بلَاذُری، أحمد بن یحیی بن جابر بن داود (1417). جمل من أنساب الأشراف، بیروت: دار الفکر.
بیهقی، أحمد بن حسین (1414). سنن بیهقی کبری، مکة: مکتبة دار الباز.
ترمذی، محمد بن عیسی (1395). سنن الترمذی، مصر: شرکة مکتبة و مطبعة مصطفی البابی الحلبی.
جصاص، أحمد بن علی (1415). أحکام القرآن، بیروت: دار الکتب العلمیة.
حر عاملی، محمد بن حسن (1422). اثبات الهداة، بیروت: مؤسسة الاعلمی.
حلی، یوسف بن حسن (1413). الرسالة السعدیة، بیروت: دار الصفوة.
خطیب بغدادی، احمد بن علی (1417). تاریخ بغداد، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون.
دمشقی، اسماعیل بن کثیر (1418). البدایة والنهایة، بی‌جا: دار هجر.
سیوطی، جلال الدین (1421). الحاوی للفتاوی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
شریف مرتضی (1405). رسائل الشریف المرتضی، قم: بی‌نا.
شوشتری، قاضی نورالله (1409). إحقاق الحق و إزهاق الباطل، قم: کتاب‌خانه آیت‌الله مرعشی.
طبرسی، حسن بن علی (بی‌تا).  کامل البهائی، قم: المکتبة الحیدریة.
طبری، محمّد بن جریر (1387). تاریخ الرسل والملوک و صلة تاریخ الطبری، بیروت: دار التراث.
طوسی، محمد بن حسن (1414). الامالی، قم: دار الثقافة.
طوسی، محمد بن حسین (1407). تهذیب الاحکام، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
فیض کاشانی، محمدمحسن (1423). قرة العیون فی المعارف والحکم، قم: بی‌نا، چاپ دوم.
کشمیری، محمد انورشاه (1426). فیض الباری علی صحیح البخاری، تحقیق: محمد بدر عالم المیرتهی، بیروت: دار الکتب العلمیة.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمد باقر (1404). مرآة العقول، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمدتقی (1406). روضة المتقین، قم: مؤسسه فرهنگی کوشانبور.
مظفر، محمد حسن (1422). دلائل الصدق لنهج الحق، قم: مؤسسة آل البیت.
مناوی، زین الدین (1408) التیسیر بشرح الجامع الصغیر، الریاض: مکتبة الإمام الشافعی.
مناوی، زین الدین (1415). الفیض القدیر، بیروت: دار الکتب العلمیة.
نسائی، أحمد بن شعیب (1406). خصائص أمیر المؤمنین علی بن أبی طالب، الکویت: مکتبة المعلا.
نیشابوری، مسلم (بی‌تا). صحیح مسلم، تحقیق: محمد فؤاد عبد الباقی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
هاشمی، محمد بن سعد بن منیع (1410). الطبقات الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیة.
هروی، علی بن محمد (1422). مرقاة المفاتیح شرح مشکاة المصابیح، بیروت: دار الفکر.
هیتمی، احمد بن محمّد (1417). الصواعق المحرقة علی أهل الرفض والضلال والزندقة، التحقیق: عبد الرحمن بن عبد الله الترکی و کامل محمد الخراط، بیروت: مؤسسة الرسالة.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار